Przejdź do treści

Hebrajski biblijny

Hebrajski biblijny jest językiem literackim, który rozwinął odrębne formy prozatorskie i poetyckie. Jest zapisywany alfabetem hebrajskim, czytany od prawej do lewej strony. Charakteryzuje się prostotą i skrótowością, jest dość ubogi pod względem figur retorycznych i słownictwa. Według tradycji żydowskiej hebrajski jest językiem świętym, ponieważ to właśnie w nim Tora została przekazana Mojżeszowi na górze Synaj. I rzeczywiście, niemal cały Tanach (Biblia) – z wyjątkiem kilku fragmentów aramejskich – został zredagowany po hebrajsku.

Z perspektywy lingwistycznej, hebrajski należy do rodziny chamito-semickiej,  podobnie jak: aramejski, fenicki, moabicki czy syryjski. Istnieje kilka teorii dotyczących powstania hebrajskiego. Według jednej z nich, powstał w wyniku połączenia języka Kananejczyków i języka Izraelitów, którzy wtargnęli do Kanaanu. Zgodnie z inną, bardziej rozpowszechnioną hipotezą, hebrajski istniał już w epoce patriarchów jako „hebrajski przedbiblijny”. Mógł być językiem mówionym w Palestynie, jednak nie zachowały się żadne teksty pisane, prócz pojedynczych wyrazów transkrybowanych na akadyjski lub egipski.

Przez stulecia Izraelici stykali się z wieloma ludami, które odcisnęły swoje piętno na języku hebrajskim. Wśród tych ludów można wymienić m.in. Ammonitów, Edomitów, Filistynów, Hetytów, Moabitów, którzy mogli wpłynąć na ówczesną postać języka. W hebrajskim biblijnym można znaleźć zapożyczenia z akadyjskiego, aramejskiego, egipskiego, perskiego, bowiem te języki odgrywały ważną rolę na Bliskim Wschodzie w kolejnych okresach historycznych.

Aż do niewoli babilońskiej hebrajski biblijny był językiem literackim. Po tym okresie był używany jeszcze przez kilka wieków, jednak stopniowo zanikał. Tuż przed początkiem naszej ery został wyparty przez aramejski. Jednocześnie, wytworzyła się inna forma języka mówionego – hebrajski misznaicki, zwany również rabinicznym, który nie wywodził się bezpośrednio z hebrajskiego biblijnego, lecz z innego dialektu mówionego. Okres haskali przyniósł ożywienie hebrajskiego biblijnego, bowiem ówcześni pisarze odwracali się od hebrajskiego misznaickiego, kojarzonego z judaizmem talmudycznym. Co prawda, nie udało im się zaadaptować tego języka do nowoczesnych potrzeb, jednak stworzyli bogatą literaturę o charakterze świeckim. Co więcej, dali solidne podstawy pod przyszłe odrodzenie języka hebrajskiego we współczesnej formie.