Jom Kipur (יוֹם כִּפּוּר) lub Jom ha-Kipurim (יום הכיפורים), czyli Dzień Pojednania, kończy dziesięciodniowy okres Dni Pokuty, rozpoczynający się w święto Rosz-ha-szana (ראש השנה) i jest obchodzone przez Żydów 10. dnia miesiąca tiszrej (תשרי). Jest to jedno z najważniejszych świąt, nazywane Najważniejszą Sobotą, Sobotą Sobót, czy Szabatem Szabatów. Rosz-ha-szana i Jom Kipur łączą się w cykl zwany Jamim Nora’im (Straszne Dni, ימים נוראים).
W wigilię Jom Kipur każdy powinien zjeść obfity posiłek, istotny ze względu na czekający całodobowy post, trwający od zachodu słońca w dzień poprzedzający święto do zachodu dnia następnego. W tym czasie obowiązuję również zakaz jakiejkolwiek pracy.
Zgodnie z dawnymi obyczajami, w Jom Kipur obowiązuje zakaz mycia się, namaszczania ciała, picia wody, noszenia skórzanego obuwia oraz współżycia. Niektórzy są zwolnieni z tych zakazów, np. dzieci, kobiety ciężarne i chorzy.
Święto Jom Kipur upamiętnia dzień, w którym Mojżesz zszedł z góry Synaj z tablicami kamiennymi na znak wybaczenia Izraelitom grzechu bałwochwalstwa. Nadto, Jom Kipur jest jedynym dniem w roku kiedy odmawiane są modlitwy Kol Nidrej (Wszystkie Przysięgi) oraz Neila (Zamknięcie). Wszystkie modlitwy wyrażają nadzieję zapisania się w Księdze Życia, czyli pewność przyjęcia pokuty i odpuszczenia grzechów.
Co ciekawe, zwyczajem praktykowanym w Europie Wschodniej w ciągu Jom Kipur był kaparot. Polegał on na przekazywaniu swoich grzechów na zwierzę lub przedmiot. Zwykle był to kogut (w przypadku mężczyzny) i kura (w przypadku kobiety). Ptak był okręcany nad głową przy równoczesnym wypowiadaniu słów: „To w moim zastępstwie, to w zamian za mnie, to moja pokuta. Niech ten kogut/kura idzie na śmierć, a ja wejdę w pokoju w dobre, długie życie”. Po tej ceremonii ptak był zabijany, a po przyrządzeniu zjadany. Mógł być również przekazywany ubogim. Obecnie znacznie częściej, zamiast koguta lub kury, używane są monety, które są później rozdawane na cele dobroczynne.
Święto Jom Kipur kończy się z nadejściem pierwszej gwiazdy dźwiękiem szofaru (שופֿר), czyli baraniego rogu. Wtedy dopiero wraca się do domu i zjada pierwszy posiłek po całodobowym poście.
Co ciekawe, w dniu święta Jom Kipur w Izraelu, zgodnie z nakazem powstrzymania się od pracy, zamiera ruch drogowy i lotniczy, a nawet komunikacja publiczna. Większość mieszkańców powstrzymuje się w ten dzień od podróży.
Święto Jom Kipur nie skupia się tylko na nakazach oraz zakazach, ale przede wszystkim jest to Dzień Przebaczenia, czas refleksji, pojednania się i proszenia o przebaczenie. Jest to również czas na odnowienie duchowe i poprawę swoich dotychczasowych uczynków.
Gmar chatima towa (גמר חתימה טובה) Abyście byli zapisani w księdze życia!
Źródła:
- https://www.polin.pl/pl/wydarzenie/jom-kipur-dzien-pojednania
- https://sztetl.org.pl/pl/tradycja-i-kultura-zydowska/swieta/jom-kipur
- http://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/jom-kippur-obrzedy-i-obyczaje-na-lubelszczyznie/